Odkręcanie skorodowanych śrub i nakrętek.

Połączenia gwintowe.

Zapieczone albo urwane śruby zniechęciły już niejednego mechanika amatora do samodzielnej pracy przy samochodzie. Kilka wskazówek powinno pomóc początkującym hobbystom w poradzeniu sobie w takich sytuacjach.

Odkręcanie skorodowanych śrub.

Zanim weźmiesz do ręki klucz lub wkrętak, usuń rdzę i zanieczyszczenia z dostępnych zwojów gwintu. W przeciwnym razie silnie zardzewiały gwint może zostać zerwany.

■ Oczyść zwoje gwintu drucianą szczotką i spryskaj odrdzewiaczem.

■ Stosując odrdzewiacz o szybkim działaniu, od razu zacznij odkręcać nakrętkę.

■ W przypadku innych odrdzewiaczy odczekaj chwilę.

Odkręcanie uszkodzonych nakrętek.

Kiedy krawędzie nakrętek zostały „zaokrąglone” albo zdeformowane przez korozję i klucz staje się bezużyteczny, wtedy trzeba użyć siły.

■ Pierwsza możliwość to użycie szczypiec samo-zaciskających. Można nimi mocno uchwycić nakrętkę i większość z nich nawet odkręcić.

■    Kiedy ta metoda zawiedzie, odetnij nakrętkę ostrym przecinakiem.

■    Mając dobry dostęp do nakrętki można ją rozciąć piłą do metalu. Warsztaty samochodowe mają specjalne narzędzia do odkręcania uszkodzonych nakrętek.

Odkręcanie śrub z gniazdem sześciokątnym lub gwiazdkowym w łbie.

W obydwu przypadkach należy najpierw dokładnie wyczyścić gniazdo w łbie śruby.

■    Najlepiej zastosować nasadkę z odpowiednim sześciokątem lub wielowypustem.

■    W przeciwieństwie do kluczy łamanych (gdzie siła jest przyłożona po skosie), użycie nasadki pozwala na uderzenie młotkiem w narzędzie po stronie czterokątnej przejściówki (w razie konieczności nawet bezpośrednio w śrubę). Powinno to nieco poluzować połączenie i ułatwić odkręcenie śruby.

Odkręcanie wkrętów z rowkiem normalnym i krzyżowym.

Często już po krótkim czasie nie sposób odkręcić wkrętów za pomocą zwykłego wkrętaka. Przy wkrętach z nacięciem krzyżowym nawet silny docisk wkrętaka nie zapobiega jego wyślizgiwaniu się z gniazda. Po kilku próbach rowki są zniszczone, a wkręt nie do odkręcenia.

■    Kiedy takiego wkrętu nie można odkręcić, wtedy należy dokładnie dobrać końcówkę gwiazdkową i spróbować silnymi uderzeniami młotka w łeb wkrętu poluzować połączenie.

■    Taki zabieg na ogół pomaga, gdy skorodowany jest tylko łeb wkrętu.

■    Jeżeli jednak próba nie powiedzie się, jest konieczne użycie wkrętaka udarowego. Podczas każdego uderzenia młotkiem w rękojeść narzędzie nieznacznie się obraca i udaję się wykręcić każdy wkręt.

Postępowanie z nakrętkami samozabezpieczającymi.

Nakrętki tego typu mocno zaciskają się na gwincie i nie luzują nawet pod wpływem drgań. Jest to możliwe dzięki wkładce z tworzywa sztucznego lub drobnozwojnemu gwintowi. Takich nakrętek nie używa się ponownie, gdyż po odkręceniu tracą swoje właściwości samozabezpieczające.

Śruba wypada z narzędzia.

Jeżeli usiłujesz wkręcić śrubę w trudno dostępnym miejscu i nie możesz utrzymać jej w narzędziu, wówczas pomaga prosty zabieg. Włóż w rowek śruby trochę gumy do żucia, albo przymocuj ją do wkrętaka taśmą klejącą.

Rozwiercanie blachowkrętów.

Kiedy łba wkrętu nie można już obrócić żadnym narzędziem, wtedy trzeba go rozwiercić.

■    Najpierw usuń łeb wkrętu za pomocą wiertła odpowiedniej grubości, albo nawierć wkręt mniejszym wiertłem.

■    Gwintowaną część wkrętu można teraz wypchnąć wybijakiem, albo wyciągnąć z drugiej strony szczypcami.

■    W razie kłopotów, rozwierć gwintowaną część wkrętu cienkim wiertłem. Użycie wiertła o zbyt dużej średnicy powiększy otwór w blasze i trzeba będzie użyć nowego wkrętu o większej średnicy.

Odkręcanie i dokręcanie śrub dwustronnych.

Śruby dwustronnej (nazywanej także szpilką) nie można uchwycić ani kluczem, ani wkrętakiem. Trzeba ją najpierw do tego przystosować.

■    W tym celu należy nakręcić na śrubę dwie nakrętki i dokręcić je w przeciwnym kierunku (skontrować). Teraz można użyć płaskiego klucza i wkręcić lub wykręcić śrubę.

Rozwiercanie urwanych śrub.

Należy starać się ochronić gwint otworu, w który jest wkręcona urwana śruba,

■    Za pomocą punktaka zaznacz dokładnie środek urwanej śruby.

■    Teraz można przystąpić do wiercenia: dla otworów do M8 należy użyć specjalnego wiertła do rozwiercania. Ma ono wymiar rdzenia śruby bez gwintu. Jest to 80% średnicy śruby; np. M6 x 0,8 = 4,8 mm. Dla śrub powyżej M8 średnica wiertła do rozwiercania będzie relatywnie jeszcze mniejsza,

■    Pozostałe w zwojach gwintu resztki metalu można niekiedy usunąć za pomocą igły. Przeważnie jednak trzeba naciąć nowy gwint.

Nacinanie gwintu.

Gwint nacięty w elemencie z lekkiego stopu jest szczególnie podatny na zerwanie, gdyż taki materiał ma mniejszą wytrzymałość niż stal. jeżeli jest dość miejsca, można naciąć nowy, większy gwint. W przeciwnym razie należy wbić w otwór gwintowaną tulejkę, ale to już jest zajęcie dla warsztatu. Poprawianie albo nacinanie nowego gwintu przebiega w trzech etapach przy użyciu kolejnych gwintowników: wstępnego (oznaczony jednym paskiem na trzonku), zasadniczego (dwa paski) i końcowego (trzy paski).

■    Te trzy gwintowniki kolejno kilkakrotnie wkręcaj i wykręcaj z nawierconego otworu, wpuszczając do niego po kilka kropli oleju.

■    Aby nie dopuścić do zerwania gwintownika, należy go co jakiś czas nieco wykręcić, aby zerwać wiórki metalu, które byłyby zbyt długie i spowodowałyby zakleszczenie gwintownika w otworze.

Dokręcanie śrub i nakrętek.

Śruby i nakrętki nie przenoszące zbyt dużych obciążeń są dokręcane standardowymi momentami. Większość mechaników amatorów robi to na wyczucie. Jeżeli posiadasz klucz dynamometryczny, zwróć uwagę na poniższe wytyczne:

Średnica gwintu       (mm)  6      8       10       12       14

Moment dokręcania (Nm)* 10  25     49       85      135

* Podane wartości nie dotyczą śrub specjalnych i śrub wkręcanych w elementy ze stopów metali lekkich.